امروزه با پیشرفت علم در هر زمینه ای و بیشتر در زمینه پزشکی باعث شده است تا بهبود راه‌های درمانی زیادی برای انواع بسیاری از بیماری‌ها به دست بیاید. در این رابطه می توانیم به لیزر اشاره کنیم که امروزه با روش لیزر خیلی راحت می توان ز انجام جراحی های سنگین و پر عارضه خلاص شد؛ و امروزه جراحی فیستول مقعد با لیزر به دلیل حساسیت و آسیب‌پذیری طبیعی ناحیه‌ی مقعد نسبت به سایر اندام‌ها از بسیاری از مشکلات این روند درمانی کاسته است. دلیل اینکه نقش لیزر در جراحی فیستول مقعد بسیار پررنگ است و از ان جا که این درمان فقط با جراحی انجام می شود و به دلیل تک بعدی بودن درمان فیستول مقعد راهی جز جراحی نیست لیزر در تمامی اعمال جراحی از مزایای بسیاری را دارا است.
بهترین روش درمان لیزر درمانی است زیرا که در این روش فیستول مقعد به جای استفاده از تیغ یا چاقوی جراحی و آسیب زدن به بافت‌های اطراف با کمک اشعه و انرژی ساطع شده از دستگاه لیزر مسیر فیستول را می‌بندند. و دیگر بافت های اطراف مقعد دچار مشکل نمی شود در روش لیزر انجام روش درمان با داشتن دقت و تهاجم کمتر به عضله‌ی دریچه مقعدی و فرد احساس کمترین درد و یا خونریزی را نداشته باشد از مزیت های دیگر لیزر می توان به این مورد اشاره کرد که در درمان با لیزر که بیمار درد و خونریری را متوجه نمی شود علت این است که زیرا لیزر این قابلیت را دارد تا هم اعصاب آسیب‌دیده حین جراحی و هم مویرگ‌های پاره شده را ترمیم کند؛ و انجام این روش نیاز به هیچ گونه بیهوشی و یا بستری شدن در بیمارستان ندارد و کاملا سرپایی و سریع است.
بیشتر بخوانید : درمان خانگی فیستول
مزیت این روش در مقایسه با جراحی های دیگر این است که در این روش بیمار در مدت محدودتر و با سرعت بیشتری بهبود می‌یابد و فرد می‌تواند زودتر از سایر روشها به فعالیت روزمره و کار خود بازگردد. بروز هر گونه عوارضی بسیار کم است مثل عفونت که از سایر روش‌هاکمتر است. بارزترین دلیل انتخاب این روش جراحی فیستول می توان به این مورد اشاره کرد که در جراحی با لیزر احتمال اینکه بیماری‌های منتقل شونده از خون مانند هپاتیت و HIV را به حداقل و حتی صفر می‌رساند.
امروزه با گسترش استفاده از لیزر در درمان های پزشکی بیشتر خانواده ها خیلی از اضطراب ها و ترس هایشان از جراحی کمتر شده است و دیگر مثل گذشته نیست که فرد برای درمان از ترس نتواند به پزشک مراجعه کند امروزه و با ابداع روش های موثر خیلی از همین افراد با خیالی آسوده‌تر برای درمان مشکلات خود پا به اطاق عمل می‌گذارند. بیشتر پزشکان هم از این روش درمانی به دلیل آسانی و کم‌تهاجی بودن، بیشتر از روش‌های قدیمی و تیغ جراحی استقبال می‌کنند و به بیشتر بیماران توصیه می کنند.
درمان فیستول مقعد با جراحی
این غیر ممکن است که فیستول مقعد بدون انجام راه های درمانی و به صورت خود به خود التیام یدا کند. در بیشتر موارد پزشک انجام جراحی را برای حذف فیستول مقعد انتخاب می کند برای جراحی هم می شود از چندین تکنیک استفاده کرد که بسته به نوع فیستول مقعد (ساده یا پیچیده) و موقعیت متغییر است تکنیک های که می شود به کار برد عبارتند از:
- فیستولوتومی
- استن
- فلپ آدوانسمنت
- پلاگین بیولوژیکی
درباره روش های از جراحی فیستول که می توان به صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری انجام داد در بخش قبل گفتیم اما این برای فیستول‌های بزرگ و عمیق نیست و در این موارد بیمار نیاز به مراقبت در بیمارستان را دارد و بهتر است تا بیمار ساعاتی را در بیمارستان استراحت کند و در همان روز بعد از چند ساعت از عمل جراحی به خانه برگردند، بعد از رفتن هم بیمار، نیاز به استراحت برای حداقل چند روز بعد از عمل جراحی برای کمک به روند بهبود را دارد که باید رعایت کند.
درباره تکنیک های جراحی باید بگوییم که معمولا هر کدام از این تکنیک‌های جراحی در هر صورت مزایا و معایبی را به همراه دارند که انجام هر کدام از این تکنیک ها با توجه به موقعیت و محل قرارگیری فیستول توسط پزشک انتخاب می‌‌شوند، این روشها شامل:
فیستولوتومی :
در این روش جراحی که در ۸۵ الی ۹۵ درصد موارد جراحی های فیستول مقعدی استفاده می شود به این ترتیب که به منظور بررسی و رفع آسیب‌های وارده به تمامی قسمت‌ها به صورت یک برش باز در تمام طول فیستول صورت می گیرد. با باز شدن عضله تونل و برش پوست ترمیم فیستول از داخل به خارج بهتر صورت می پذیرد و معمولا بعد از گذشت مدتی تبدیل به یک شیار میشود. برای بهبودی کامل جای جراحی و زخم معمولا یک الی دو ماه زمان نیاز است.
تکنیک استن :
یکی از روش های قدیمی در درمان فیستول مقعدی استن است؛ که در روش قدیمی با موی دم اسب یا کتان انجام می دادند. معمولا این روش برای فیستول های پیچیده ای که در قسمت‌های بالایی قرار گرفته و ممکن است تا قسمتی از عضله اسفنکتر را نیز درگیر کرده باشد مورد استفاده قرار می گیرد. به این ترتیب که برای تخلیه کامل چرک و عفونت فیستول یک نخ بخیه یا لوله‌ی باریک ویژه‌ی تخلیه را برای حداقل شش الی دوازده هفته در فیستول قرار می‌دهند. بعد از انجام تخلیه اگر نیاز به جراحی بود انجام میشود. معمولا پزشکان از این روش برای بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به بی‌اختیاری مقعدی از جمله بی‌اختیاری گاز روده هستند خیلی مناسب می بینند.
روش فلپ آدوانسمنت :
این تکنیک هم برای فیستول پیچیده و افرادی که در معرض خطر بی‌اختیاری مقعدی هستند بیشتر کاربرد دارد. در این روش برای ترمیم فیستول از قسمتی از بافت که از رکتوم یا پوست اطراف مقعد برمی دارند، فیستول را ترمیم می‌کنند. این روش در کسانی که دارای شرایط خاص مثل بیماری کرون، بدخیمی و سیگاری هستند مناسب نیست و جواب نمی دهد و ممکن است که در حد خفیف تا متوسط دچار بی‌اختیاری مقعدی شوند.
پلاگین بیولوژیکی :
در این روش که از بافت انسانی (مخاط روده انسانی) برای جلوگیری از باز شدن داخلی فیستول مقعد استفاده میشود. این پلاگین مخروطی شکل را به سر داخلی فیستول مقعد بخیه می کنند و متصل می شود. در این روش بافت جدیدی که در اطراف پلاگین رشد می‌کند و به درمان فیستول کمک زیادی خواهد کرد. یکی از کم خطرترین روش ها برای مقعد و بی اختیاری مقعد است که بنا به نتایج گزارش ها میزان مؤفقیت این روش بیش از ۸۰ درصد است. این روش نیاز به بستری ۲۴ ساعت در بیمارستان دارد. خطراتی که ممکن است در این روش وجود داشته باشد مثل احساس درد، آبسه و یا احتمال جابجایی پلاگین است.
امروز علاوه بر این روش های که گفته شد و علاوه بر روش‌های تهاجمی و جراحی روش دیگری نیز کشف شده است که این روش به یکی از راه های درمانی غیر جراحی فیستول مقعد به حساب می اید و ان هم چسب فیبرین است.
چسب فیبرین روشی است که در آن منافذ فیستول را با تزریق این ماده پر می کنند و سپس منفذ فیستول با بخیه مسدود میشود. مزیت خوب این روش این است که این روش اجازه‌ی رسیدن بافت‌ها به هم و درمان فیستول از قسمت‌های داخلی به خارجی را می‌دهد. باید گفت که استفاده از این روش بسیار ساده، امن و بدون درد است که خطرات و عوارضی را برای بیمار ندارد. اما در دراز مدت نتایج این روش ضعیف است. میزان مؤفقیت اولیه آن بالا و در حد ۷۷ درصد است که طی ۱۶ ماه به ۱۴ درصد کاهش می‌یابد.
مراقبت بعد از جراحی فیستول مقعد
درباره این جراحی گفتیم که در بیشتر اوقات فرد پس از اتمام جراحی فیستول مقعد هنگامی که به هوش بیایید، در اکثر موارد می تواند راه برود و علاوه بر راه رفتن می تواند بعد از هوشیاری از مایعات هم استفاده کند و حتی می‌تواند در همان روزجراحی ترخیص شود و به منزل باز گردد؛ اما این روش برای جراحی های سبک فیستول بود در صورتیکه جراحی پیچیده انجام شود فرد نیاز به بستری طولانی‌تری در بیمارستان را دارد. فرد بعد از اینکه ترخیص شد در خانه هم باید تمام نکات را برای بهبود رعایت کند و تا بهبود نسبی زخم ناشی از جراحی استراحت کند و برای نتیجه بهتر حتما به توصیه‌های پزشک خودش عمل کند.
ما در این جا به اقدامات مراقبتی و حمایتی که پس از جراحی فیستول مقعد فرد باید انجام دهد را برای شما بیان می کنیم که این اقدامات شامل:
- مصرف داروی ضد درد : پزشک برای اینکه شما احساس درد کمتری داشته باشید برای شما مسکن با دوز مشخص و ساعت مصرف مشخص را تجویز می کند که بیمار باید دارو های مسکن را با دوز و فاصله‌ی زمانی تجویز شده توسط پزشک خود مصرف نمایند.
- مصرف آنتی‌بیوتیک در صورت لزوم : همه افراد لازم ندارند که حتما از انتی بیوتیک استفاده کنند زیرا دکتر برای افرادی که لازم به مصرف آنتی بیوتیک هستند مثل افراد دیابتی تجویز می کند پس در افراد سالمی که نشانه‌‌ای از تب و عفونت ندارند، نیازی به تجویز آنتی‌بیوتیک پس از جراحی نیست.
- تعویض پانسمان : مهم ترین علل بهبود سریع زخم پانسمان ناحیه مورد نیاز است که حتما باید هر چند روز یک بار دارد انجام شود. برای آگاهی بیشتر فرد بهتر است که فرد برای انجام آن در بیمارستان آموزش ببیند و یا از یک فردی که انجام این امور را کاملا بلد است بخواهد که با رعایت نکات بهداشتی انجام شود. در این صورت زخم ناحیه طی شش هفته بهبود می‌یابد.
- رژیم غذایی ملین : مهم ترین چیزی که باید رعایت کند بیمار این است که رژیم مناسبی را رعایت کند که به هیچ وجه دچار یبوست نشود رژیم های پرفیبر و ملین که از ابتلا به یبوست جلوگیری می کنند.
- حمام نشسته‌ی آب گرم : انجام حمام نشسته در آب گرم به مدت ۱۵ دقیقه به مدت سه بار در روز در طول یک هفته پس از عمل جراحی فیستول کمک زیادی به سرعت بهبودی زخم می‌کند.
- پرهیز از نشستن روی زخم : به هیچ وجه هنگام نشستن به روی نشیمنگاه به زخم تان فشار نیاورید و بهتر است تا یک بالش در زیر باسن هنگام نشستن قرار دهید که این کار به کاهش فشار روی زخم کمک می‌کند.
- ویزیت پیگیری : هنگام ترخیص پزشک به شما درباره ویزیت های بعدی توضیحاتی را ارائه می دهد شما برای پیگیری روند درمانی خودتان باید در موعد تعیین شده به پزشک معالج خودتان مراجعه کنید. البته اگر تا موعد ویزیت تان عارضه یا مشکلی را دچار شدید نباید تا ویزیت پیگیری صبر کنید و در اولین فرصت و هر چه زودتر پزشک را از مشکل خود مطلع کنید.
در اینجا ما به عارضه‌های احتمالی که معمولا بعد از عمل جراحی فیستول مقعد ممکن است پیش بیاید می پردازیم :
- خونریزی شدید
- تورم، ترشح یا درد افزایش یافته
- حرارت ۳۸ درجه‌ی بدن یا بالاتر
- حالت تهوع
- یبوست
- مشکل در دفع ادرار
- بی‌اختیاری مقعدی
- عفونت
نکته مهم اینکه : در صورت مشاهده هر کدام از علائم سریعا به پزشک تان مراجعه نمایید.
درمان فیستول مقعد با طب سنتی
با اینکه روش های جدید و مدرن پزشکی بسیاری از درمان های طب سنتی را کم رنگ کرده است و نسبت به سال های گذشته دیگر طرفدار خاصی ندارد و در طبابت جایگاهی را ندارد و بی‌پایه و اساس شده است؛ اما هستن کسانی که برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج خود و هر مشکلی که دارند که با روش نوین شاید درمان صورت نگیرد به سراغ طب سنتی می‌روند.
فیستول مقعدی از بیماری هایی است که حتی در درمان پزشکی هم محدودیت‌های درمانی را دارد و هنوز هم هیچ دارویی برای بهبود آن هنوز کشف نشده است و برای همین همه پزشکان برای جراحی اتفاق نظر دارند. در فیستول مقعدی گاهی اوقات زخم آسیب بافتی می‌تواند آن‌قدر فجیع و مشکل‌ساز باشد که هیچ دارویی حتی داروی شیمیایی قدرت ترمیم آن بافت را نداشته باشد.
درمان سنتی که برای فیستول مقعدی در این روش به کار گرفته می شود درمان به صورت دائمی نیست و به صورت درمان گیاهی طب سنتی فیستول مقعدی که سبب کاهش درد و التهاب موجود در ناحیه‌ی مقعد خواهیم می شود که کاملا موقتی است و با این روش نه تنها درمان اصلی خود را به تاخیر می اندازند بلکه که به دلیل شدت گرفتن عفونت و وخامت ناحیه بعد از چند مدت مجبور به روی آوردن به درمان پزشکی و مدرن خواهند شد.
از آن جایی که فیستول مقعد یکی از بیماری‌هایی است که تأخیر در درمان آن نتیجه‌ای جز عمیق‌تر و وسیع‌تر شدن آن ندارد. باید خیلی سریع نسبت به درمان ان اقدام کرد. درست است که طب سنتی برای بعضی از بیماری ها روش های کاهش درد را ارائه داده است اما در بیشتر مواقع هم این کاهش علایم نه تنها کمکی به بهبودی فرد نخواهد کرد بلکه تاخیر و ایجاد فاصله زمانی زیاد در درمان فیستول مقعد بیماری فقط منجر به آسیب بیشتر در فرد خواهند شد.
در درمان بیماری ها و مخصوصا فیستول مقعد باید بگوییم که در بیشتر مواقع عدم آگاهی و انتخاب روش‌های نادرست برای درمان می‌تواند باعث پیش امدن مشکلات ناشی از بیماری را برای فرد دو چندان کند. توصیه ما این است که حتما قبل از اینکه هر اقدام درمانی را درباره‌ی بیماری تان انجام دهید کاملا درباره ان روش درمان تحقیق و تفحص کنید.
درمان فیستول مقعد با دارو
از ان جایی که به دلیل پر مخاطره و دردسر آفرین بودن روش‌های درمانی جراحی بیشتر افراد برای دچار نشدن به این درد سر ها و فرار از انجام جراحی روش های غیر جراحی را انتخاب می کنند و بیشتر محقققان برای یافتن درمان های نو و کم درد سر دنبال کشف های جدیدی هستند تا با درمان‌های صد در صد و کم‌عارضه‌تر دارویی برای بسیاری از بیماری‌ها که روش درمانی‌ای جزء اعمال سنگین جراحی ندارندو نمی توانند هم این جراحی ها را انجام دهند؛ و از پزشک مربوطه درمان‌های ایمن‌تر که نیاز به صرف وقت و هزینه‌ی کمتری دارند را درخواست می‌کنند.
درست است که انجام جراحی برای افراد بسیار مشکل است ولی باید بگوییم که هنوز علم پزشکی روش درمانی دیگری را برای بهبود بیماری فیستول مفعد پیدا نکرده است و همه بیمارانی که دچار این عارضه هستند برای به دست اوردن سلامتی خود چاره ای جزء پذیرش جراحی را ندارند.
درباره بیماری فیستول مقعد باید گفت که این بیماری در واقع نمونه‌ی بارزی از انواع بیماری هاییاست که آسیب بافتی شدیدی را در ناحیه‌ی رکتال ایجاد می کند که فیستول مقعد جز جراحی با هیچ دارو یا درمان شیمیایی‌ای قابل ترمیم و درمان نیست؛ و هنوز درمان دارویی برای ترمیم بافتی که کاملاً از بین رفته و پر کردن سوراخ‌های ایجاد شده در فیستول مقعد کشف نشده است.
پس جز جراحی چیزی به بهبود کمک نمی کند اما داروها و روش های دیگری که گفتیم در بسیاری از موارد می توانند به عنوان درمان کمکی قبل از جراحی به کار گرفته شوند و مقداری از درد و التهاب را کاهش دهند؛ و از آن جایی که محل زخم برای عمل باید خیلی اماده باشد و فیستول‌های ایجاد شده برای ترمیم و جراحی باید در شرایط ایده‌آل و فاقد هر گونه التهاب و عفونت باشد.
درباره علت ایجاد فیستول مقعدی گفتیم که این فیستول‌های مقعدی از آبسه مقعدی ایجاد می شوند که دارای ترشحات چرکی و عفونی است و برای جراحی باید با دارو تمام عفونت ان رفع شود.
در این میان به نقش آنتی بیوتیک‌ها باید اشاره کرد که این دارو بهترین درمان دارویی برای رفع چرک و عفونت ناحیه‌ی فیستول مقعدی هستند. برای همین پزشک برای اینکه نتیجه جراحی مثبت باشد و محل جراحی عفونتی را نداشته باشد تجویز و مصرف یک دوره آنتی‌بیوتیک قبل از عمل را برای پزشک توصیه می کند. البته ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها در افرادی با بیماری‌های خاص مانند زنان مبتلا به بیماری کرون که دچار فیستول مقعد شده‌اند، نیز توصیه شود. در بیشتر موارد هم پزشک در کنار آنتی بیوتیک ها از داروهای ضد التهاب برای کاهش التهاب و التیام نسبی فیستول مقعد قبل از عمل تجویز می‌کنند.
گفتیم که قبل از جراحی باید زمینه جراحی در فرد ایجاد شود و در بیشتر اوقات ممکن است که روند درمان دارویی فیستول مقعد قبل از عمل جراحی طولانی شود و این زمان حتی سه الی شش ماه طول بکشد چون باید بافت اطراف فیستول کاملاً سالم و آماده جراحی بشود.
پس از اینکه پزشک آمادگی بافت اطراف فیستول مقعد را برای جراحی مناسب دید در این جا با توجه به شرایط بیمار و فیستول‌های مقعدی بهترین روش جراحی و درمان را پیشنهاد می‌دهد و به این ترتیب بیمار را آماده جراحی می‌کند.